بررسي موضوع باروري ابرها (معاونت پيش بيني و پيشگيري)

موضوع باروري ابرها بعنوان يکي از راهکارهاي مناسب در کاهش خشکسالي توسط معاونت پيش بيني و پيشگيري سازمان مديريت بحران با همکاري مرکز ملي تحقيقات و مطالعات باروري ابرها مورد بررسي قرار گرفت

مركز ملي تحقيقات و مطالعات  باروري ابرها در سال 1375 در استان يزد تاسيس و شروع به فعاليت نموده است . تاكنون در بخشهاي مختلفي از كشور بويژه مناطق مركزي اقدامات موثري را به انجام رسانيده است . براساس گزارشات حاصله از مركز ملي باروري ابرها ،  در مناطقي كه عمليات اجرايي باروري ابرها صورت گرفته است نسبت بارندگي از 15 تا 20 درصد داراي رشد و افزايش  بوده است . اين تكنولوژي مي تواند بعنوان يكي از راهكارهاي مناسب در كاهش خشكسالي و تقويت  منابع آبي در كشور مورد توجه باشد ، لازم به توضيح است ، امكان  باروري ابرها در همه مناطق كشور وجود دارد .

در ادامه  بمنظور آشنايي بيشتر ، فعاليت هاي انجام گرفته و همچنين توانمنديهاي موجود مركز ملي تحقيقات ومطالعات باروري ابرها در كشور خلاصه اي از گزارش مركز مذكور ذكر مي شود .

1- باروري ابرها در جهان استفاده از باروري ابرها بعنوان يك تكنولوژي از سال 1946 ميلادي در برخي از كشورهاي جهان بكار رفته است و در حال حاضر 187 كشور جهان تحت عنوان گروه تعديل آب و هوا از اين اين دستاورد علمي استفاده مي نمايند. اين تكنولوژي براي افزايش يا كاهش بارش ، جلوگيري از ريزش تگرگ ، پراكنده كردن مه در فرودگاهها و اتوبانها و تغيير مسير طوفانهاي حاره اي بكار مي رود .
2- باروري ابرها در ايران باروري ابرها در سال 1347 براي اولين بار در قالب قانون آب و نحوه ملي شدن آن در ايران مطرح گرديد . و در سالهاي 1353 و1354 با همكاري يك شركت خارجي در مناطق سدهاي كرج و لتيان تهران مورد استفاده قرار گرفت .
مركز ملي تحقيقات و مطالعات باروري ابرها بعنوان يكي از مراكز وابسته به وزارت نيرو و بصورت رسمي در سال 1375 در استان يزد تاسيس گرديد و فعاليتهاي خود را در خصوص مطالعه و باروري ابرها در مناطق مركزي ايران آغاز نمود . اين مركز با در اختيار داشتن 2 فروند هواپيمي مخصوص – دوسري تجهيزات باروري ابرها – سه دستگاه رادار هواشناسي – تجهيزات مورد نياز سروري فعاليت دارد. با توجه به امكانات و گستره فعاليت ها و اقدامات باروري اين مركز در استانهاي اصفهان ، فارس ، كرمان ، زنجان و يزد اين نتيجه حاصل شده است كه تاثيرگذاري باروري در كشور حدود 15 تا 20 در صد اثرگذاري و افزايش باران را بهمراه داشته است .
همچنين با توجه به ارزيابي بعمل آمده بهرهبرداري از اين روش در مقايسه با ساير راهكارهاي تامين منابع آبي داراي نتايج مطلوبي به شرح ذيل مي باشد ؛  راهكار ها و هزينه استحصال 1000 متر مكعب آب به دلار به اين شرح مي باشد ، شيرن كردن آبهاي شور 2000 دلار، انتقال بين حوضه اي 400 ، تغذيه مصنوعي 230 ، تصفيه فاضلاب 220 دلار و باروري ابرها 15 دلار كه با توجه به درصد افزايش ميزان بارندگي در استانهاي استفاده شده قيمت تمام شده براي هر متر مكعب آب حدود 200 تومان برآورد و هزينه شده است . مركز ملي باروري ابرها علاوه برمناطق ذكر شده هم اكنون پروژه اي تحت عنوان نجات بخشي درياچه اروميه در دست مطالع دارد .
3- پاسخ به برخي ابهامات در خصوص باروري ابرها
الف - اثرات سوء در محيط زيست .
با توجه به اينكه تنها ماده بكار رفته در باروري ابرها يديدنقره مي باشد و بيش از نيم قرن از استفاده اين ماده براي باروري ابرها بكار برده مي شود " يديد نقره " از نظر زيست محيطي ماده اي ايمن شناخته شده است .
 ب - زمان و امكان جابجايي در مناطق مورد هدف .
از نظر زماني اثرگذاري باروري 30 دقيقه بطول مي انجامد ، لذا با توجه به جهت ، سرعت و جهت حركت ابرها قابل برنامه ريزي و ضريب اطمينان است
ج - گستره فعاليت و امكان باروري در هر پرواز
باتوجه به اينكه موثرترين روش در ايران باروري ابرها توسط هواپيما مي باشد، يك هواپيما در هر پرواز مي تواند مساحتي برابر 2 هزار كليومترمربع را باروري نمايد ، ميزان اثرگذاري حدود 90 دقيقه و با توجه به سرعت ابرها تا 100 كليومتر اثر گذار خواهد بود.
د - ميزان اثرگذاري بارشي در ايران و ضريب اطمينان اثر بخشي در پديده خشكسالي .
با توجه به سابقه فعاليت در ايران ضريب اطمينان و اثرگذاري بين 15 تا 20 درصد بوده و با توجه به افزايش بارندگي ها افزايش خواهد داشت و بهمين ميزان مي تواند در برنامه هاي كاهش خشكسالي مورد توجه و اهميت قرار گيرد .