رابطه مذهب و بحرانها و نقش مذهب در مدیریت بحران از مباحث بسیار مهمی می باشند که متاسفانه کمتر مورد مطالعه و بررسی علمی قرار گرفته اند.

یکی از جنبه های بسیار آشکار ارتباط مذهب و بحرانها این است که بحرانها و وقوع آنها کار خداوند است و تعبیر رایج آن نیز این است که بحرانها نوعی بلا هستند که از طرف خداوند برای تنبیه دنیوی مردمان یک سرزمین در نظر گرفته می شوند. همه ما این تعبیر و برداشت را بارها و بارها از زبان مردم عادی، دولتمداران و برخی علمای دینی شنده ایم. این نگرش هیچ ارزشی به مدیریت بحران نداده و در حقیقت به معنای آن است که نیازی به مدیریت بحران نیست. در این رویکرد بهترین مدیریت برای پیشگیری بحرانها و دور شدن از عذاب الهی روی آوردن به اعمال و رفتاری است که عذاب الهی را از آدمیان دور می نمایند. این نوع تعبیر منحصر به کشورهای در حال توسعه نیست. بعد از بحران کاترینا در آمریکا بارها و بارها از زبان سیاستمداران درجه اول کشور مانند جورج بوش و همینطور شهردار نیوارلئان این مطلب را شندید. البته اگر کمی هم در احوال این شهر قبل از این بحران بنگریم این نگرش تقویت می شود. نئو اورلئان بنا به گفته محققان یکی از بزرگترین مراکز فحشاء در آمریکا بود.

یکی دیگر از جنبه های ارتباط مذهب و بحران و مدیریت بحران که کمتر مورد توجه قرار گرفته است این است که مذاهب برای کمک به بشر هم به لحاظ معنوی و هم به لحاظ مادی و تامین آنها آمده اند. با این نگرش مذهب می تواند خدمات زیادی در مراحل مختلف مدیریت بحران از پیشگیری، آمادگی، واکنش و بازسازی داشته باشد. مذهب، تعلیمات مذهبی و روحانیون می توانند مردم را به حفظ سلامت خود و خانواده خود در برابر مخاطرات طبیعی با تشویق آنها به رعایت استانداردها و مقررات کمک نمایند. آنها می توانند به مردم بگویند که مسئولیت حفظ جان خود و خانواده شامل مخاطرات طبیعی نیز می شود. تعلیمات مذهبی همچنین نقش بزرگی در امداد رسانی و بازسازی بعد از سوانح می توانند بازی نمایند. کما اینکه در حال حاضر نیز سازمانهای مذهبی نقش مهمی در امداد رسانی بعد از بحرانها ایفا می نمایند.

این موضوع بسیار گسترده ای است که ابعاد دیگری نیز دارد که لازم است مورد توجه همه محققان و اندیشمندان و دست اندرکاران قرار گیرد.

با تشكر از دكتر علي عسگري