ارتباطات و مخابرات از مهمترین ابزارهای مدیریت بحران هستند و تجربه بحرانهای اخیر نشان می دهند که سیستمهای ارتباطات و مخابرات از جمله سیستمهایی هستند که در اثر سوانح دچار مشکل شده و به همین علت عملیات و اقدامات مدیریت بحرانها نیز دچار مشکل و گاه وقفه و کندی می گردند. از این رو دسترسی به نوعی از سیستمهای ارتباطی و مخابراتی که آسیب پذیری کمتری در برابر سوانح داشته باشند و زیر ساختهای آنها در شرایط بحرانی قابل تخریب نباشد مورد استقبال و توجه سازمانها و ادارات مدیریت بحرانها قرار گرفته است. سیستمهای بی سیم (رادیویی و نلفن همراه) اگر چه تا حدودی این مشکلات را بر طرف کرده اند ولی به دلیل اینکه زیرساختهای آنها در روی زمین قرار دارند و در اثر سوانح دچار اختلال می گردند قابل اتکا نیستند. بنابر این نیاز به سیستمهایی که حداقل وابستگی را به تاسیسات و زیر ساختهای زمینی بیش از پیش احساس می شود.
ارتباطات ماهواره ای راه حلهای مناسبی برای این منظور ارایه می دهند زیرا تاسیسات اصلی آنها خارج از جو زمین قرار دارند. امروزه دو نوع شبکه ارتباطات ماهواره ای برای استفاده در مدیریت بحران وجود دارند: 1- سیستمهای ماهواره ای زمین مبنا (GEO-geostationary) و سیستمهای ماهواره ای مدار پایین زمین (low earth orbit-LEO).
ماهواره های GEO در مدارهایی با فاصله 36000 کیلومتری از سطح زمین در حرکت هستند و دارای موقعیتی ثلبت بوده و معمولا خدمات ارتباطی به یک کشور و یا یک منطقه ارایه می دهند و تقریبا یک سوم کره زمین را پوشش می دهند و طیف وسیعی از خدمات صوتی، تصویري و داده ای را ارایه می دهند. این ماهواره ها از طریق امکانات زمینی سیار و ثابت مورد استفاده قرار می گیرند. در حال حاضر نزدیک به 300 ماهواره تجاری از این نوع در مدار زمین قرار دارند.
ماهواره های LEO در مدارهایی با فاصله 780 تا 1500 کیلومتری سطح زمین قرار دارند و می توان از آنها با تجهیزات دستی به اندازه یک دستگاه تلفن همراه استفاده نمود. به همین دلیل ابزارهای مناسبی برای برطرف کردن نیازهای ارتباطی و مخابراتی به هنگام بحرانها هستند. بسته به نیاز می توان از اشکال مختلفی از سیستمهای ماهواره ای استفاده نمود. در مواردی نیاز به سیستمهای دستی است که می توان آنها را در اختیار تیمهای درگیر در مدیریت بحران قرار داد. آنها با استفاده از این سیستمهای ارتباطی دستی که در اثر سوانح قطع نخواهند شد می توانند ارتباطات خود را برقرار نموده و به عملیات امداد و نجات و مانند آنها ادامه دهند. این سیستمها اکنون توسط شرکتهای ماهواره ای ارایه دهنده این نوع خدمات با قیمتهایی بسیار مناسب در اختیار مشترکان قرار داده می شوند. مثلا در آمریکای شمالی قیمت ماهانه این نوع تلفن های همراه در حدود 40 دلار است. در مواردی ممکن است نیاز به سیستمهای ارتباطی قابل حمل (portable) باشد. این سیستمها علاوه بر تلفنهای دستی قابلیت دریافت و انتقال حجم بیشتری از داده ها و اطلاعات در زمانهای سریعتر را دارا هستند و برای عملیات های بزرگ قابل استفاده تر هستند. ضمن آنکه قابلیت دریافت و ارسال اطلاعات هنگام حرکت وجود دارد و می توان آنها را بر روی وسایل حمل و نقل نصب نمود.
در مواردی نیاز به ترمینالهای ثابت ارتباطات ماهوار ه ای وجود دارد و معمولا در مواردی استفاده می شوند که به تجهیزات برای مدتی طولانی تر از یک هفته احتیاج داشته باشیم. این سیستمها هم قابلیتهای بالایی در دریافت و انتقال اطلاعات از طریق ماهواره ها را داشته و به آسانی قابل نصب و بهره برداری هستند. اگر چه قیمتهای انواع مختلف این سیستمها بطور نسبی بالاتر از روشهای رایج مخابراتی هستند ولی به دلیل ارایه خدمات مطمئن، غیر قابل قطع، سریع، و توانائیهای گوناگون از اهمیت زیادی در مدیریت بحران برخوردارند.