امروزه نقش رسانهها در مديريت بحران و اطلاع رساني در امر مديريت بحران و سوانح از اهميت به سزايي برخوردار است و بدون اين رسانه ها، نمي توان بحرانها را به درستي و سهولت مديريت و كنترل كرد.
با وجود آْنکه ايران کشوري سانحه خيز است و هر ساله حوادث گوناگوني را تجربه مي کند، اما هنوز سازمان هاي خبري براي آماده سازي و آموزش خبرنگاران بحران اقدام قابل توجهي انجام نداده اند.
امروزه نقش رسانهها در مديريت بحران و اطلاع رساني در امر مديريت بحران و سوانح از اهميت به سزايي برخوردار است و بدون اين رسانه ها، نمي توان بحرانها را به درستي و سهولت مديريت و كنترل كرد.
پرداختن به اين موضوع به دليل اهميت و ماهيت پيچيده آن از مباحث مهمي است كه سازمان هاي مسوول و دخيل در امر مديريت بحران و سوانح بايد با آموزش كليات مديريت بحران به سردبيران، دبيران و خبرنگاران رسانه هاي جمعي و راه اندازي گروه هاي اعزام سريع خبرنگاران تخصصي بحران نسبت به اين كار اقدام كنند.
هر چند به گفته كارشناسان، خبرنگاران در پوشش انواع حوادث و سوانح طبيعي، غير طبيعي و انسان ساخت، در مواقع عادي خوب عمل مي كنند اما عملكرد آنان در بحرانها موفقيت آميز نيست.
اين كارشناسان مي گويند رويكرد رسانه هاي خبري در مواقع بحراني معمولا سنتي و راهبردشان انفعالي است و ممكن است با عملكرد ضعيف و نادرست خود موجب گسترش بحران شوند.
رسانهها به دليل توانايي در جهت دهي به افكار عمومي، نقش اساسي در مراحل مختلف بحران ايفا مي كنند و نقش دوگانه رسانهها در بحران زايي و بحران زدايي، برجسته سازي و كوچك نمايي، اميدزايي و اميدزداييو نظاير آن دست كم بر صاحبنظران اين عرصه پوشيده نيست.
رسانهها ظرفيت و قالبهاي مختلفي براي مديريت بحران ها در اختيار دارند از جمله اينكه خبر ظرفيت و محصول اصلي و پرطرفدار رسانهها از جمله خبرگزاريها، مطبوعات، راديو و تلويزيون است و نقش بسيار اساسي در مديريت بحرانها و مراحل مختلف آنها دارد.
به گفته كارشناسان، برخي مسوولان و متوليان رسانههاي جمعي كشوربه طورحرفهاي با مساله بحران و مديريت آن برخورد نمي كنند و عملكرد رسانههاي ما در بحران، خوب و حرفه اي نيست، آنها بحران را فرصت نمي دانند بنابراين فرصت سازي نمي كنند بلكه فرصت سوزي مي كنند. با توجه به تجربيات كار گروه هاي آماده سازي نيروهاي خبري و خبرنگاران بحران در جوامع توسعه يافته، صدور كارت شناسايي معتبر با عنوان خبرنگاران بحران، داشتن جليقه هاي ويژه با آرم و علائم سازمان هاي خبري، داشتن پلاك آويز نسوز با نام و نام خانوادگي خبرنگار اعزامي بحران به مناطق بحران زده و هماهنگي هاي لازم ستادي با ساير دستگاه هاي دخيل در امرمديريت بحران و سوانح از موضوعاتي است كه مي تواند به خبرنگاران بحران در اطلاع رساني صحيح همراه با سرعت و صحت در مناطق بحراني كمك كنند.
در مديريت و نحوه آماده سازي خبرنگاران بحران از سوي سازمان هاي خبري، تجهيز منابع، به خصوص منابع انساني شامل نيروهاي با انگيزه كه داراي سازگاري رواني و محيطي باشند در زمان وقوع حوادث و سوانح احتمالي از اهميت زيادي برخوردار است.
آماده سازي حقيقي و واقعي خبرنگاران بحران و به طور كلي سازمان هاي خبري قبل از حوادث سبب مي شود در زمان وقوع اين گونه حوادث، تقاضاهاي بسيار كمتري از سازمان هاي ديگر دخيل در امر مديريت بحران و سوانح براي پشتيباني و هدايت اين نيروهاي خبري داشته باشند.
دراين خصوص به سهم خود اجراي دو برنامه فرعي حساس سازي تمامي سازمان هاي خبري و خبرگزاري ها نسبت به حوادث طبيعي، غير طبيعي و انسان ساخت و اهميت دادن به اينگونه اتفاقات غيرمترقبه و آموزش هاي لازم به عموم خبرنگاران اعزامي به مناطق بحراني مي تواند مهم و حائز اهميت باشد.
اين دو پروژه اجتماعي ـ فرهنگي خود به خود سبب مي شود كه مسوولين و مديران سازمان هاي خبري از مراتب آسيب پذيري احتمالي خود بكاهند و به خصوص وسايلي براي اعزام خبرنگاران بحران طي ۶ ساعت اوليه پس از وقوع حوادث را تامين و فراهم آورند.
بنابر تجربيات خبرنگاران بحران اعزامي به انواع حوادث و سوانح در جوامع توسعه يافته، تشكيل و تاسيس مراكز اقدامات فوري خبري يا (اتاق بحران خبري) پس از حادثه با تركيبي از گروه هاي خبري واكنش سريع يا اعزام سريع ضروري و حائز اهميت به نظر مي رسد.
مسلم است كه اعضاي (گروههاي خبري) ياد شده مي بايست قبل از وقوع حادثه از آموزش هاي لازم مديريت بحران و مديريت سوانح برخوردار شوند.
رسانه هاي جمعي زماني وارد گود اطلاع رساني،اطلاع يابي عكاسي خبري،تصويربرداري و گزارش دهي از حوادث غير مترقبه مي شوند كه عوارض و پيامدهاي رواني و روحي، همه ساختارهاي اميد به زندگي افراد آسيب ديده را در هم شكسته است و اين بدترين شرايط ممكن براي يك رسانه است كه فقط تماشاچي فاجعه اي باشند.
همواره ميان توقع افراد آسيب ديده از رسانه ها و خبرنگاران بحران كه همانا اطلاع رساني دقيق و سريع از نيازهاي اوليه آنان است يك شكاف جدي وجود دارد كه اين شكاف و فاصله اكنون سرمنشاي يك بحران براي كارآمدي رسانه ها است.
طبق هشدار كميته اضطراري فجايع طبيعي(DEC)،هم اكنون بيشترين نگراني هاي سازمان هاي امدادرسان جهان در مورد وقوع زلزله درشهرهاي بزرگ جهان از جمله تهران، استانبول در تركيه و كاتماندو در نپال است.