تالاب مرزی هورالعظیم در جنوب غربی ایران قرار دارد و یک سوم آن در ایران و دو سوم آن در عراق است. هورالعظیم اخرین بازمانده تالاب های بین النهرین است. سازمان ملل متحد در سال 2002خشک شدن هورالعظیم را یکی از 2 فاجعه‌ای زیست محیطی قرن اعلام کرد. بخش ایرانی تالاب در حدود 100هزار هکتار وسعت دارد. اب رودخانه کرخه در ایران و اب دجله در عراق منابع اصلی تغذیه کننده این تالاب هستند. 1.6میلیارد مترمکعب حقابه هورالعظیم است.20 هزار هکتار از بخش ایرانی هورالعظیم در روزهای گذشته (اواخر تیرماه و اوائل مردادماه1397)بصورت پراکنده دچار اتش سوزی شده است. عرصه مستعد اتش سوزی در بخش عراقی تالاب 150 هزار هکتار است. در مدت یاد شده 16هزار هکتار ازآن دچار حریق شده است. بخش ایرانی تالاب هورالعظیم با کاهش شدید اب روبه رو است(قشر سطحی تالاب و تا عمقی حدود 1متر)

آتش سوزی در بخش عراقی هورالعظیم در 5روز (25تیر تا 29 تیرماه)رخ داده است. عملیات خاموش کردن اتش با مجوز های لازم از دولت عراق از روز 29 تیرماه97 و با بالگرد های آبپاش اغاز شده است. این تالاب از زمان خشک شدن بعنوان یکی از کانون های توسعه اصلی ریزگرد معرفی شده است. طی سالهای اخیر سازمان محیط زیست همواره اصرار داشت که تالاب خشک نیست، لیکن گزارشات و تصاویر ماهواره‌ای چیزی خلاف انرا نشان داده و می‌گفتند.

طی چند روز اخیر که این تالاب آتش گرفت(که البته از بخش عراقی آن شروع شد) ایران هیچگونه اقدامی برای خاموش کردن تالاب انجام نداد، و کارشناسانی اظهار میکردند که چون اتش سوزی در بخش عراقی بوده، لذا ما در کشورمان تعهدی در خاموش کردن هورالعظیم نداریم!

 نبود کارشناسانی که در زمینه مخاطرات جوی تخصص دارند، باعث شد که آتش سوزی تالاب هورالعظیم گسترش یافته و بخش عظیمی از تالاب هورالعظیم بسوزد. ایا کسانی که نمیدانند مسائل زیست محیطی در چارچوب مرزهای سیاسی قرار ندارد باید بعنوان کارشناسان صاحب‌نظر چنین شرایطی را بوجود آوردند، و پاسخگو هم نباشند.

عدم تخصص کارشناسان در یک مخاطره جوی همچون اتش سوزی تالاب هورالعظیم تبعات فاجعه آمیزی دارد، بهره گیری از نظرات کارشناسی غیر اصولی در چنین مخاطرات جوی فاجعه های زیست محیطی ماندگاری در محیط زیست ایران بجا میگذارد که غیر بازگشت بودن محیط زیست، به شرایط قبل از اتش سوزی ازجمله آنست. 

*حسین صارمی دکترای تخصصی مخاطرات آب و هوایی، مدرس دانشگاه